O zawieszeniu biegu przedawnienia chciałem opowiedzieć Ci już jakiś czas temu. Niestety natłok spraw pozwolił mi dopiero teraz zająć się tym tematem. Organy podatkowe dosyć często kontrolują okresy tuż przed upływem terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego. Aby wyegzekwować określony podatek, często starają się doprowadzić do przedawnienia zobowiązania podatkowego.
Przesłanki zawieszenia biegu przedawnienia
Bieg terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu, z dniem:
- wszczęcia postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, o którym podatnik został zawiadomiony, jeżeli podejrzenie popełnienia przestępstwa lub wykroczenia wiąże się z niewykonaniem tego zobowiązania;
- wniesienia skargi do sądu administracyjnego na decyzję dotyczącą tego zobowiązania;
- wniesienia żądania ustalenia przez sąd powszechny istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa;
- doręczenia postanowienia o przyjęciu zabezpieczenia lub doręczenia zarządzenia zabezpieczenia w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji;
- doręczenia zawiadomienia o przystąpieniu do zabezpieczenia w przypadkach określonych w art. 32a § 3 i art. 35 § 2 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2018 r. poz. 1314, ze zm.);
- wystąpienia przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej, na wniosek strony o opinię Rady do Spraw Przeciwdziałania Unikaniu Opodatkowania.
Zatem, jeśli organ podatkowy chce doprowadzić do zawieszenia biegu przedawnienia, musi zastosować jedną ze wskazanych przesłanek. Dziś skupię się jednak tylko na przesłance związanej z wszczęciem postępowania karnego skarbowego.
Dlaczego?
Ponieważ ta przesłanka bardzo często jest wykorzystywana przez organy podatkowe do zawieszenia biegu przedawnienia.
I bardzo często jest nadużywana….
Zawiadomienie o zawieszeniu biegu przedawnienia
Ordynacja podatkowa określa tryb postępowania, który powoduje, że dochodzi do zawieszenia biegu przedawnienia.
Organ podatkowy właściwy w sprawie zobowiązania podatkowego, z którego niewykonaniem wiąże się podejrzenie popełnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, zawiadamia podatnika o nierozpoczęciu lub zawieszeniu biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego najpóźniej z upływem terminu przedawnienia (art. 70c Ordynacji podatkowej).
Oznacza to, że:
- zawiadomienie wydaje organ właściwy w sprawie danego zobowiązania podatkowego,
- zawiadomienie powinno wskazywać za zawieszenie biegu terminu przedawnienia,
- powinno być doręczone najpóźniej z upływem terminu przedawnienia.
Jeśli więc organ prawidłowo zawiadomi o wszczęciu postępowania karnego skarbowego w sprawie, jest w stanie skutecznie zawiesić bieg przedawnienia zobowiązania podatkowego.
Wszystko sprowadza się jednak, czym jest prawidłowe doręczenie?
Jeśli Twoją sprawę od początku prowadzi pełnomocnik, pytanie sprowadza się więc do tego, komu organ musi takie zawiadomienie doręczyć.
Pełnomocnikowi czy podatnikowi?
Kwestia ta była przez lata przedmiotem sporów pomiędzy podatnikami a organami podatkowymi.
Możesz również znaleźć w tej sprawie rozbieżne orzeczenia sądowe.
Ważna uchwała
Punktem przełomowym w tej sprawie stała się tegoroczna uchwała 7 sędziów NSA.
Dlaczego?
Wskazuje ona bowiem, jak prawidłowo doręczyć zawiadomienie o zawieszeniu biegu przedawnienia. Wskazuje również jakie konsekwencje ma doręczenie tego zawiadomienia niewłaściwemu podmiotowi.
Pierwsze teza dotyczy warunków prawidłowego zawiadomienia.
„Dla skuteczności zrealizowania obowiązku wynikającego z art. 70c [Ordynacji podatkowej] zawiadomienie, o którym mowa w tym przepisie należy doręczyć pełnomocnikowi, który został ustanowiony w postępowaniu kontrolnym lub podatkowym, nawet jeżeli zawiadomienia tego dokonuje organ podatkowy, przed którym nie toczy się żadne postępowanie z udziałem pełnomocnika strony.”
Zatem, jeśli w Twojej sprawie jest ustanowiony pełnomocnik, to on powinien otrzymać zawiadomienie o zawieszeniu biegu przedawnienia.
A co się stanie, gdy otrzymasz zawiadomienie bezpośrednio? Takie doręczenie, zdaniem NSA, nie jest skuteczne.
„Przede wszystkim należy podkreślić, że przepisy dotyczące doręczeń mają m. in. funkcje gwarancyjne dla strony. Tak je należy postrzegać. Strona po to ustanawia pełnomocnika, aby ten prowadził jej sprawę. (…)
Stąd też wszelkie pisma kierowane przez organ podatkowy powinny być kierowane do pełnomocnika. Doręczenie wprawdzie jest czynnością materialno-techniczną, regulowaną przez przepisy procesowe. Wywołuje jednak daleko idące skutki materialnoprawne. W przypadku bowiem doręczenia zawiadomienia o prawidłowej treści, które spełnia przesłanki formalne oraz przesłanki materialnoprawne, co do rzeczywistego przebiegu zdarzeń, przed upływem terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego, dochodzi do zawieszenia biegu terminu przedawnienia. W żaden sposób zatem nie można uchybienia w zakresie naruszenia art. 145 § 2 O.p. oceniać w charakterze wpływu na wynik sprawy. Brak prawidłowego doręczenia zawsze w sposób istotny rzutuje na rozstrzygnięcie.
Uchwała 7 sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z 18 marca 2019 r., sygn. I FPS 3/18
Skutki uchwały NSA
Co to w praktyce oznacza?
Jeśli organ doręczył zawiadomienie Tobie, a nie Twojemu pełnomocnikowi, takie zawiadomienie nie zostało skutecznie doręczone. Nie doszło więc do zawieszenia biegu przedawnienia Twojego zobowiązania.
Co więcej, sądy nie powinny badać, czy to naruszenie miało istotny wpływ na wynik sprawy. NSA uznał, że brak prawidłowego doręczenia zawsze rzutuje na wynik sprawy.
To z kolei w wielu sytuacjach może oznaczać brak obowiązku zapłaty.
Co dalej?
Tezy uchwały NSA znalazły już swoje odzwierciedlenie w tezach wyroków sądów administracyjnych. Możesz więc wykorzystać je w swojej sprawie.
„Skoro prawidłowo ustanowionemu pełnomocnikowi podatnika nie doręczono zawiadomienia o nierozpoczęciu lub zawieszeniu biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego reprezentowanego przez niego podatnika, nie nastąpiło zawieszenie biegu terminu przedawnienia.”
Wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z 18 kwietnia 2019 r., sygn. I SA/Go 127/19.
Podobne stanowisko znajdziesz w szeregu innych wyroków. Możesz więc zajrzeć do wyroków WSA w Opolu z 15 maja 2019 r., sygn. I SA/Op 366/18 oraz I SA/Op 293/18. Więcej orzeczeń w tym zakresie znajdziesz w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych.
Jeśli masz podobną sprawę, po prostu napisz do mnie. Może będę w stanie pomóc.
Naczelny Sąd Administracyjny
{ 2 komentarze… przeczytaj je poniżej albo dodaj swój }
Czy zawiadomienie o zawieszeniu biegu przedawnienia dokonane przez naczelnika urzędu celno-skarbowego jest skuteczne?
Dzień dobry Panie Piotrze,
Dziękuję za Pana komentarz 😊
Zawiadomienie o zawieszeniu biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego,
co do zasady, powinno zostać doręczone przez organ podatkowy właściwy w sprawie.
Jeżeli więc Naczelnik Urzędu Celno-Skarbowego jest organem właściwym w sprawie,
doręczenie przez niego takiego zawiadomienia pozostaje skuteczne.
W przypadku natomiast, gdyby organem doręczającym komentowane zawiadomienie nie był organ właściwy w sprawie
(np. organem właściwym byłby np. naczelnik urzędu skarbowego, natomiast doręczenie nastąpiłoby przez inny organ – np. naczelnika urzędu celno-skarbowego),
wówczas fakt ten może stanowić uchybienie art. 70c ordynacji podatkowej.
W praktyce sądowoadministracyjnej funkcjonuje pogląd, że nawet jeśli zawiadomienie takie zostało dokonane przez niewłaściwy organ,
nie ma to istotnego wpływu na wynik sprawy, gdyż celem przepisów jest realizacja zasady ochrony zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa,
która wymaga jedynie, aby podatnik wiedział, że jego zobowiązanie podatkowe nie przedawniło się z upływem ustawowego terminu oraz znał przyczynę takiego stanu rzeczy.
W przypadku, w którym realizacja tej zasady została spełniona przez inny organ, a nie naczelnika urzędu skarbowego może stanowić wprawdzie uchybienie,
lecz nie ma istotnego wpływu na wynik sprawy, bowiem zrealizowany został materialny skutek zawiadomienia.
Pogląd ten jest, w mojej ocenie, dyskusyjny.
Pozdrawiam serdecznie